29 қазан - Дүниежүзілік псориаз күні

Қазан 29, 2022

Псориатикалық ауру этиологиясы белгісіз патологиялық жағдайларға жатады, осыған байланысты қазіргі уақытта осы патологиядан толық емделу жағдайы туралы айту мүмкін емес. Екінші жағынан, соңғы жылдары осы дерматозбен ауыратын науқастарды емдеуге арналған таргетті препараттардың пайда болуы өршу кезінде бөртпелерден теріні тазарту және ремиссияны ұзарту тұрғысынан әсерлі нәтижелерге қол жеткізді.

Гендік-инженерлік биологиялық терапия дәуірі ГИБП қолдану көрсеткішімен нозологиялар тізбесінің кеңеюімен, барған сайын жаңа препараттардың пайда болуымен және ұзақ уақыт бойы ГИБП мұқтаж науқастар санының айтарлықтай өсуімен және тіпті өмір бойы бейілді болуымен сипатталады.

Бұл псориаз, псориазды артрит, ревматоидты артрит, анкилозды спондилит, Крон ауруы, ойық жаралы колит, оның патогенезі созылмалы мультифакториалды, аутоиммунды процеске негізделген және тез дамып, аурудың ауырлығына, мүгедектікке және жиі науқастардың өмір сүру ұзақтығының төмендеуіне әкелуі мүмкін, бұл аурудың ауыр салдарына,  сондай ақ, дәрі-дәрмекпен емдеудің жағымсыз әсерлері себепті негізделген.

Иммундық қабынуға – глюкокортикоидтарға, монотерапиядағы цитотоксикалық препараттарға, әртүрлі комбинациялар мен комбинацияларға әсер етудің жинақталған тәжірибесі аурулардың сенімді ремиссиясын қамтамасыз ете алады, тұрақты еңбекке жарамсыздықтың алдын алады және науқастардың өмір сүру сапасын едәуір арттырады. Сонымен қатар, жанама әсерлер, дәрі-дәрмектерге төзбеушілік және оларға тәуелділік терапияның басқа әдістері мен құралдарын іздеу қажеттілігін тудырады.

ПсА, псориаздың патогенезін зерттеудің маңызды бағыты иммундық механизмдерді зерттеу болды және гендік-инженерлік биотехнологиялардың дамуына әкелді, бұл псориаз бен ПсА-ның ауыр түрлерінің терапиясын қайта қарауға мүмкіндік берді. ХХІ ғасырдағы терапия ретінде қарастырылатын биологиялық агенттердің антицитокиндік терапиясы аурудың патогенезін терең түсінуге негізделген.

Псориатикалық артрит псориазбен байланысты серонегативті спондилоартрит тобының типтік өкілі тірек–қимыл аппаратының тіндеріндегі патологиялық процестің басым локализациясымен созылмалы жүйелі прогрессивті курспен сипатталады. ПА-дағы негізгі мақсат синовиальды емес, сүйек тіндері мен қабынған энтездер және параартиклярлық құбылыстардың, дактилиттің, периоститтің, сүйек деструкциясының әртүрлі түрлерінің және ең алдымен буын ішілік остеолиздің, параспинальды оссификацияның дамуындағы клиникалық көріністе. ПА кезінде популяциямен салыстырғанда өлім-жітімнің артуы байқалады (ерлерде 59% және әйелдерде – 65%). Өлімнің негізгі себептері метаболикалық бұзылулар және жүрек пен ми тамырларының обструктивті аурулары, амилоидты нефропатия салдарынан созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі, тыныс алу жүйесінің аурулары, қатерлі ісіктері, сондай-ақ жүргізілетін терапияның асқынулары (асқазаннан қан кету, гемоцитопения, бауыр жеткіліксіздігі) болып табылады.

Созылмалы, үздіксіз қайталанатын, дерматоздың ауыр ағымы, қолданылатын емдеу әдістерінің төмен тиімділігі, терапияға төзбеушілік, қатты қышу және ыңғайсыздық науқастардың өмір сүру сапасын айтарлықтай төмендетеді. Псориазды емдеудің тиімсіздігі жүргізілетін емге деген төмен бейілділікке байланысты болуы мүмкін, сонымен қатар пациенттердің үштен бірінде жүйелі иммуносупрессивті препараттар тиімсіз және олардың тағайындалуын шектейтін елеулі жағымсыз құбылыстарды тудыруы мүмкін. Ыңғайлы енгізу режимі, жоғары тиімділігі және қолайлы қауіпсіздік профилі бар жүйелі әсер ететін препараттардың пайда болуы пациенттердің емдеуге деген ұмтылысын арттыруға және бақыланатын нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бүгінгі күні гендік-инженерлік биологиялық препараттар осы талаптарға көбірек сәйкес келеді. Антицитокиндік терапия немесе биологиялық терапия немесе цитокиндермен ұсынылған таргетті терапия немесе "мақсатты терапия" деп те аталады.

Қазіргі уақытта ҚР-да псориаз және ПА емдеу үшін биологиялық препараттар тіркелген: инфликсимаб, этанерцепт, устекинумаб, голимумаби адалимумаб. ДДҰ есебіне сәйкес, псориаздың бүкіл әлем бойынша жалпы популяцияда таралуы 2-3% құрайды. Әр түрлі елдерде бұл көрсеткіштер пациенттердің жасына, тұрғылықты жеріне және генетикалық факторларға байланысты 0,09-дан 11,4%-ға дейін өзгеріп отырады. ҚР-да псориазбен сырқаттанушылық 100 мың тұрғынға шаққанда 33,4 құрайды, яғни Қазақстанда 6254 пациент. AЛО тізіміне енді биологиялық терапияға арналған препараттарды қоса алғанда, псориаз нозологиясы кіреді. Нозология консультациялық-диагностикалық көмек шеңберінде динамикалық байқауға жататын аурулар тізбесіне кіреді (ҚР ДСӘДМ 2015 жылғы 28 шілдедегі № 626 «Консультациялық-диагностикалық көмек көрсету қағидаларын бекіту туралы» бұйрығы).

Псориазбен ауыратын науқастардың 30% дейіні аурудың орташа және ауыр дәрежесі бар, бұл шамамен 1876 пациент. Псориазбен ауыратын әрбір үшінші пациентте псориазды артрит туындайды, ол сүйек-буын аппаратының үдемелі зақымдануы нәтижесінде де, көбінесе депрессиямен бірге жүретін тері көріністерінің салдарынан да науқастардың өмір сапасының төмендеуімен бірге жүреді. Статистикаға сәйкес, ауыр псориаз және псориазды артритпен ауыратын әрбір 5-ші науқаста суицидтік ойлар пайда болады және суицид әрекеттері бар. Уақыт өте келе үдемелі мүгедектік әлеуметтік жәрдемақыларды төлеу және осы науқастарға жеңілдіктер беру қажеттілігіне байланысты бюджетке қосымша қаржылық жүктеме әкеледі.

Елдегі орташа және орташа ауыр псориазбен ауыратын науқастардың саны, оның таралуын ескере отырып, 1876 адамға жетуде. Сонымен қатар, орташа және ауыр псориазбен ауыратын науқастардың 40% дейін саны стандартты жүйелік терапия мен фототерапияға қарсы көрсетілімдері бар немесе оны қолдану аясында жағымсыз құбылыстар пайда болады.

Қазақстандық және халықаралық клиникалық ұсынымдарға сәйкес, науқастардың осы тобына (шамамен 750 пациент) гендік-инженерлік биологиялық препараттарды (ГИБП) тағайындау көрсетілген. Дегенмен, бұл деректер барлық пациенттерді диагностикалау мен анықтаудың 100% ескере отырып, максималды екенін атап өткен жөн. Бұл жағдай барлық пациенттер диспансерлік есепте болған және үнемі медициналық ұйымдарға жүгінген жағдайда мүмкін болады. Көбінесе әртүрлі әлеуметтік, тұрмыстық факторларға байланысты медициналық ұйымдарға жүгінетін пациенттердің нақты саны статистикалық мәліметтерге сәйкес пациенттер санынан 3-5 есе ерекшеленеді.

Устекинумаб ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 25 сәуірдегі № ҚР ДСМ-51 «ҚР ДСМ-нің 2017 жылғы 8 желтоқсандағы №931 ҚҰФ бекіту туралы» бұйрығына өзгеріс енгізу туралы» бұйрығымен регламенттелген Қазақстандық ұлттық формулярға енгізілді. Устекинумаб препараты клиникалық зерттеулердің деректеріне сәйкес дәлелденген клиникалық тиімділігі мен қауіпсіздігіне ие, АҚШ пен Еуропалық Одақты қоса алғанда, күшті реттеу жүйесі бар елдерде тіркелген, Британдық және Қазақстандық Ұлттық формулярларға, халықаралық және жергілікті клиникалық емдеу хаттамаларына енгізілген.

барлық жаңалықтар »