АИТВ-ны жеңу: емдеудің кешенді тәсілі - салауатты ұлтқа апарар жол

 

Қараша 24, 2023

Кешенді стратегиялар мен қоғамдастықтарға көшбасшылықты беру жолы Қазақстан мен әлемдегі АИТВ-ға қарсы күресті қалай өзгерте алатындығына көзқарас.

АИТВ және ЖИТС туралы алғаш естігенімізге 40 жылдан астам уақыт өтті. Содан бері көп нәрсе өзгерді, бірақ бұл аурумен күресу әлі жалғасуда. Бұл күрестегі маңызды құралдар скрининг, уақтылы диагностика және тиімді емдеу болып табылады, ол көптеген жылдар бойы денсаулықты сақтап қана қоймай, сонымен қатар вирустың таралуына жол бермейді.

АИТВ туралы сандармен айтатын болсақ:
ЮНЭЙДС мәліметтері бойынша, 2022 жылы әлемдегі барлық АИТВ-мен ауыратындардың 86% - ы өздерінің мәртебесін білді, 89% - ы ем қабылдады, ал 93% - да вирустық жүктемені басады. Қазақстанда бұл көрсеткіштер 2022 жылы тиісінше 87%, 84% және 87% құрады. 2030 жылға қарай мақсат - барлық көрсеткіштер бойынша 95% - ға жету.

Синдемия дегеніміз не?:
АИТВ-мен тиімді күресу үшін оны тек вирус ретінде емес, үлкен көріністің бөлігі ретінде қарау керек. Синдемия термині бірнеше аурулардың бір-бірімен әрекеттесіп, жалпы денсаулықты нашарлататын жағдайын сипаттайды. Мысалы, АИТВ гепатитпен, алкоголизммен немесе жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың болуымен өзара әрекеттесуі мүмкін және бұл комбинациялар әр аурудың әсерін күшейтуі мүмкін.

Бұл неліктен маңызды?:
АИТВ-ның көбінесе жалғыз әрекет етпейтінін түсіну - медициналық және әлеуметтік факторлардан бастап денсаулыққа әсер ететін барлық факторларды ескеру керек дегенді білдіреді. АИТВ вакуумда жатпайды. АИТВ-мен ауыратын көптеген науқастарда ЖЖБИ, вирустық гепатит немесе психикалық бұзылулар сияқты басқа да әлеуметтік немесе медициналық мәселелер бар. Осы факторлардың барлығын ескеретін тәсіл медициналық қоғамдастыққа қатысушыларға тиімді нәтиже алу үшін біртұтас көмек көрсетуге мүмкіндік береді.

АИТВ-ға тестілеу және тиісті қызметтерге қатысу - бұл АИТВ эпидемиясын тоқтату үшін АИТВ бағдарламаларының нәтижелерін оңтайландыратын синдемиялық және біртұтас тәсілдерге апаратын жол және алдын алу және емдеу нұсқаларының каскадына апаратын маңызды жол. АИТВ-мәртебесін білу жыныстық және жалпы денсаулыққа қатысты негізделген шешімдер қабылдау үшін қажет, бұл жеке жауапкершілік және корпоративтік қоғамдық денсаулыққа құнды инвестиция.

Егер адамның тест нәтижесі оң болса, ол АИТВ инфекциясын емдеуді бастай алады (антиретровирустық терапия немесе АРТ). АРТ-ны нұсқауларға сәйкес қабылдап, анықталмайтын вирустық жүктемеге жетіп, сол деңгейді сақтайтын (немесе басылған вирустық жүктемені сақтайтын) АИТВ-мен ауыратын адамдар ұзақ және салауатты өмір сүре алады және АИТВ-ны жыныстық серіктестеріне жұқтырмайтын болады. Егер адамның тест нәтижесі теріс болса, олар алдын-алу және презервативтер сияқты профилактика құралдарын қолдана отырып, АИТВ-ның таралу қаупін азайту үшін шаралар қолдана алады.

Қазақстан қандай жұмыстар атқаруда?:
Қазақстан ДДҰ мен ЮНЭЙДС ұсынымдарын пайдалана отырып, АИТВ бойынша көрсеткіштерді жақсарту бойынша белсенді жұмыс істеуде. ДДҰ ұсынған барлық 12 профилактикалық бағдарлама енгізілді, оның ішінде ақпараттық-білім беру іс-шаралары, АИТВ/ЖЖБИ/ВГ-ға тестілеу және кеңес беру, презервативтерге және басқа да қорғаныс құралдарына қол жетімділік, денсаулықты қолдауға арналған медициналық және әлеуметтік қызметтер бар. Жастар денсаулық орталықтары (ЖДО) 10-29 жас аралығындағы адамдарға түрлі медициналық және әлеуметтік қызметтерді ұсына отырып, жастар арасында АИТВ-ның алдын алуда шешуші рөл атқарады.

Біздің азаматтарымызға және әсіресе жастарға ақпарат жеткізу үшін әлеуметтік медиа және TikTok сияқты заманауи технологиялар белсенді қолданылуда.

Елде АИТВ-ның анадан балаға берілу деңгейі 2007 жылғы 8,4% - дан 2022 жылы 2,6% - ға дейін төмендегені байқалады. АИТВ-инфекциясымен өмір сүретін 1000 адамға шаққанда жүре пайда болған иммундық тапшылық синдромынан болатын өлім-жітім 2016 жылғы 11-ден 2022 жылы 6-ға дейін төмендеді, бұл профилактиканың жемісті шараларының белгісі.

Қазақстанда АИТВ-инфекциясының деңгейі 0,3% құрағандығына қарамастан әлемдік орташа көрсеткіштен 0,7% - ға төмен, яғни індетке қатысты проблемалар әлі де сақталуда.

Үкіметтік емес ұйымдардың (ҮЕҰ) АИТВ-ның алдын алудағы әлеуеті пайдаланылмаған күйінде қалып отыр, дегенмен олар эпидемиологиялық жағдайды тұрақтандыруда және АИТВ-ның жаңа жағдайларын анықтауда шешуші рөл атқаруда. ҮЕҰ-ның келесідей шараларға қатысуы өсуде: халықтың негізгі топтарымен жұмыс істеуге арналған мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты 20 аймақтың 10 аймағында 14 ҮЕҰ алды, бұл 2022 жылдың алғашқы статистикасымен салыстырғанда үш есеге өсімді білдіреді. Алайда, аймақтардың жартысы әлі күнге дейін мемлекеттік әлеуметтік қолдаусыз қалуда, бұл елдің эпидемиологиялық профиліне ықпалын тигізеді.

Біздің мақсатымыз - көптеген адамдарға АИТВ-ның алдын алуға, тестілеуді арттыруға, емдеуге қол жеткізуге және стигма мен кемсітушілікті жоюға мүмкіндік беру. Біз әрбір азамат АИТВ-сыз ұзақ және салауатты өмір сүре алатын салауатты қоғам құруға ұмтыламыз.

АИТВ-ны қалай жеңе аламыз?:
АИТВ-ны жеңу үшін кешенді тәсіл қажет. Бұған алдын алу, скрининг, диагностика және емдеу мен инновациялық зерттеулер кіреді. Сонымен қатар, жабық негізгі топтарға қол жеткізе алатын қоғамдастықтар мен үкіметтік емес ұйымдарды бірлесіп жұмыс істеу үшін және мәселеге бірегей көзқарастарды дамыту үшін тарту қажет.


АИТВ - бұл тек медициналық мәселе емес, сонымен қатар әлеуметтік әділеттілік пен теңдік мәселесі. Бұл қауіпті жеңу көптеген бағыттар бойынша күш біріктіруді талап етеді. Ғылым профилактика мен емдеудің жаңа әдістерін алға тартқан сайын, әлеуметтік және мәдени кедергілер маңызды кедергілер болып қала беруде. АИТВ-ға қарсы тұру үшін интеграцияланған және жан-жақты тәсіл қажет.

АИТВ - бұл көп қырлы шешімді қажет ететін көп қырлы мәселе. Медициналық инновациялар дамып келе жатқанымен, нақты өзгеріс қоғамның барлық қатысушыларының - медициналық мамандардан бастап қарапайым адамдарға дейін белсенді қатысуымен ғана мүмкін болады. Қоғамдастықтар, әсіресе АИТВ-ға ең осал адамдар, осы күрестің ортасында тұр. Медицинадағы жеткен жетістіктермен және АИТВ-ның басқа аурулармен және әлеуметтік факторлармен қалай әрекеттесетінін терең түсіну арқылы АИТВ індеті жоқ, таза әлем құруға болады. Денсаулық пен әлеуметтік себептердің барлық аспектілерін қарастыратын кешенді тәсіл бұл ауруды жеңуге әкелуі мүмкін. Ұлттық күш-жігердің арқасында ел өз азаматтарына АИТВ-ның алдын алудың өмірлік маңызды мүмкіндіктерін ұсынуға тырысуда, бұл барлығына ұзақ және салауатты өмір сүруді қамтамасыз етеді.

 

Ж. Мусина, ҚДИАҒО профилактика бөлімінің меңгерушісі

барлық жаңалықтар »