Дүниежүзілік псориаз күніне орай

Қазан 27, 2023

Псориаз - бұл әлемнің миллиондаған адамдарына әсер ететін терінің созылмалы қабыну ауруы. Соңғы зерттеу деректеріне сәйкес, псориазбен ауыратын адамдардың болжамды саны бірнеше миллионнан асады.

Орталық Азияда псориазбен сырқаттанушылық халықтың шамамен 0,7% құрайды [1]. 2023 жылы Қазақстанда сырқаттанушылық деңгейі ~ 296 485 пациентке жетеді деп күтілуде, олардың ішінде пациенттердің жалпы саны ~6 242, бұл ретте 5 062 ересек адам. Псориаз терапиясы - бұл медициналық қоғамдастықтың пікірталас тақырыбы болып табылатын өте ұзақ және күрделі процесс. Соңғы зерттеулер псориазды емдеуде биологиялық терапияны алға тартады. Биологиялық дәрілер стандартты терапия шеңберінде орташа және ауыр псориазбен ауыратын науқастарға, 55% ~ 2 747 пациенттерге дейін көрсетіледі.
Псориазды емдеудегі нақты төңкеріс арнайы жасалған иммуноглобулиндер болып табылатын гендік-инженерлік биологиялық препараттардың (ГИБП) пайда болуы болды. ГИБП псориаз терапиясында қолдану айтарлықтай өзгерістерге әкелді, бұл аурудың жағдайын болжауды және терапияның ұзақтығын едәуір жақсартуға әкелді, бұл жағдай ҚР еңбекке қабілетті тұрғындарының өмір сүру сапасын едәуір жақсартады деген сөз [2]. Қазақстанда псориаз диагнозы қойылған 6242 пациент ресми тіркелген, олардың шамамен 30% аурудың орташа және орташа ауыр түрімен ауырады.
Псориаз пациенттердің өмір сапасының айтарлықтай төмендеуімен тікелей байланысты. Терідегі бөртпелер физикалық және эмоционалдық ыңғайсыздықты тудыруы мүмкін және өзін-өзі бағалау мен психологиялық әл-ауқатқа кері ықпалын тигізеді. Қоғамдағы әлеуметтік стигматизация көбінесе дәл диагноз қоюға және дұрыс емделуге кедергі келтіреді. Бұл емдеуді кешіктіруге және симптомдардың асқынуына әкелуі мүмкін, сондықтан білім беру мен қоғамды псориаз туралы ақпараттандыруға ерекше назар аудару өте маңызды. Сондай-ақ, проблеманы дәлірек бағалау және пациенттерге осы созылмалы ауруды тиімді басқаруға көмектесу үшін псориазды емдеудің тиімді стратегияларын әзірлеу үшін көбірек зерттеулер жүргізу қажет.
Қазақстанда 2020 жылдан бастап псориаз АЛО Тізбесіне енгізілді және міндетті медициналық сақтандыру шеңберінде қаржыландырылады. Қазіргі уақытта пациенттер гендік-инженерлік биологиялық терапияны тегін ала алады. Биологиялық терапияның мүмкіндіктері пациенттерге аурудың барлық жағымсыз белгілерін жоюға, псориаз көріністерінен теріні тазартуға, сондай-ақ буындардың зақымдануының дамуын болдырмауға және сол арқылы олардың өмір сүру сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.
Бүгінгі таңда Қазақстанда "устекинумаб" препаратымен биологиялық терапия қолданылады, 1500-ден астам пациент қазірдің өзінде мемлекеттің қолдауымен терапия алуда. Бұл адамдардың өмірі түбегейлі өзгеріп, еңбекке қабілетті жас адамдар енді отбасын құра алатын болады, жұмыс істей алады, оқуды жалғастыра алады және өз қызметінде жетістікке жете алады. Қоғамдық орындарға бару енді олар үшін қиындықтар тудырмайды.
Медицина күн санап дамуда, сол себепті де жыл сайын псориазды емдеуде жаңа инновациялық препараттардың пайда болатына куә болудамыз. Қазақстанда пациенттерге теріні толық тазартуға және аурудың өршуіне жол бермеуге көмектесетін бірқатар препараттар тіркелген. Мұндай препарат - гуселькумаб (иИЛ-23). Псориаз патогенезіндегі негізгі цитокиндер (ИЛ 23, Ил17, ФНО) реттеуші және эффекторлы болып бөлінеді. ИЛ 23 Th17 жасуша пулын реттеуге және сақтауға жауап береді (гуселькумаб реттеуші цитокин), ал ИЛ-17 және ФНО туа біткен (ФНО) және адаптивті (ФНО, ИЛ-17) иммундық жасушалардың эффекторлық функцияларына делдал болады. Гуселкумаб Th17 жасушаларының пулы мен фенотипін сақтай отырып, қабыну каскадының ертерек кезеңдерінде әрекет етеді және эффекторлық цитокиндер - ИЛ-17 және ФНО қатысатын иммуносупрессивті процестің одан әрі сатыларын реттеуші рөл атқарады.
Тремфея препараты (гуселькумаб) псориазбен ауыратын науқастарда терапияның айтарлықтай нәтижелерін көрсетуде, зерттеулерге сәйкес пациенттердің 80% - ы 5 жылдық терапия кезінде PASI 90 (толығымен дерлік таза тері) көрсеткішін ұстайды, ал метотрексат терапиясында пациент PASI 50, секукинумаб пациенттердің тек 70% жетеді [3,4]. Тремфея дене салмағына қарамастан тұрақты тиімділікті көрсетеді және дозаны арттыруды қажет етпейді, Тремфея препаратымен ем қабылдаған пациенттердің 80% - дан астамы терапияның 48 аптасында дене салмағына қарамастан PASI 90 -ға жеткен [3]. Ал қауіпсіздік профилін плацебомен салыстыруға болады, қатерлі ісіктер мен жүрек-қан тамырлары құбылыстарының бірде-бір жағдайы анықталған жоқ [4]. Сауалнама нәтижелері бойынша гуселькумаб терапиясын бастаған пациенттердің 88% - ы оны 2 жыл бойы жалғастырған[5].
Салыстырмалы клиникалық зерттеулерге сәйкес, Тремфея препаратымен терапия 52-ші аптада PASI 90-ға жеткенде устекинумабпен емдеуден 2 есе тиімді, осылай пациенттің 52% - ы PASI 90-ға жеткен, ал устекинумабта пациенттердің 24% PASI 90-ға жеткен. Стелара препаратынан Тремфея препаратына ауысу терапияның 16 аптасында [6-8] теріні керемет тазартуға мүмкіндік береді, бірлескен көріністерге айқын әсер етеді[9], пациентке күн сайын жағымды өмір сапасын қамтамасыз етеді, терапияны түзетуді қажет ететін науқастарға ыңғайлы терапевтік опцияны ұсынады [10,11].
Псориатикалық артрит, дактилит және энтезитпен ауыратын науқастарда гуселькумаб терапиясында 8 апталық терапияда симптомдардың жақсаруы байқалды, бұл 16 және 24 апталарда энтезит (LEI) және дактилит плацебосымен салыстырғанда айтарлықтай айырмашылық. 52-ші аптаға дейін дактилиттер мен энтезиттері жоқ пациенттердің үлесі дактилиттер үшін 75% және энтезиттер үшін 58% жетті [12].
Псориазды емдеу туралы толық ақпарат алу үшін дәрігерге бару керек, тек білікті дәрігер ғана дұрыс диагноз қойып, терапияны тағайындай алады.
О. Смирнова - "Дерматовенерология, оның ішінде балалар дерматовенерологиясы" мамандығы бойынша ҚР ДСМ "ҚДИАҒО" ШЖҚ РМК түлегі болып табылады, ол 2018 жылдан бастап псориаз және витилиго емдеумен айналысады. 2018 жылы псориаз бен витилигоны емдеуге арналған шамдар мен кабиналарды өз бетінше тіркеген. Осы 5 жыл ішінде псориаз бен витилигоны емдеуге арналған шамдар мен кабиналар Алматы, Астана, Қарағанды, Шымкент қалаларында, жартылай кабиналар Ақтау, Алматы, Шымкент қалаларында пайда болды, Жергілікті аппараттар Астана, Атырау, Қарағанды, Қызылорда, Орал, Шымкент қалаларында орнатылды. Науқастардың жалпы саны шамамен 500 адамды құрады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Parisi R, Iskandar I Y K, Kontopantelis E, Augustin M, Griffiths C E M, Ashcroft D M et al. National, regional, and worldwide epidemiology of psoriasis: systematic analysis and modelling study BMJ 2020; 369 :m1590 doi:10.1136/bmj.m1590
2. Griffiths et al. Poster Presentation Coastal Dermatology Symposium 2020, October 15-16th
3. Armstrong A et al. Poster presented at: EADV; 9–13 October 2019; Madrid, Spain. P1631
4. RahmanP, etal. Long-termsafetyofGuselkumab(Tremfya®) inpatientswithactivepsoriaticarthritis: pooledresultsfrom3 randomizedclinicaltrialsthroughupto2 years. ACR2021, AbstractID: 1050675.
5. McInnesIB, etal. Long-termEfficacyandSafetyofGuselkumab, a MonoclonalAntibodySpecifictothep19 SubunitofInterleukin-23, Through2 Years: Resultsfroma Phase3, Randomized, Double-blind, Placebo-controlledStudyConductedin Biologic-naïvePatientswithActivePsoriaticArthritis. ArthritisRheumatol. 2021.
6. Blauvelt A, et al. J Am Acad Dermatol 2017;76:405–417
7. Reich K, et al. Br J Dermatol 2021; doi:10.1111/bjd.20568
8. Diels J, et al. Br J Dermatol 2020;183:276–284
9. Diels, J., et al. Comparing efficacy of guselkumab versus ustekinumab in patients with psoriasis arthritis: an adjusted comparison using individual patient data from DISCOVER 1&2 and PSUMMIT trials. 2021.
10. Presented at ACR 2021 van Ee I, et al. J Eur Acad Dermatol Venereol 2021; doi: 10.1111/jdv.17829.
11. Ferris LA et al. J Dermatolog Treat 2020; 31: 152–159 7. Langley RG, et al. Br J Dermatol 2018;178:114–123
12. McGonagle et al. Presented at the EULAR e-Congress, June 2020. Abstract 0836

С. Оспанова, ҚР ДСМ ҚДИАҒО жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бөлімінің меңгерушісі

барлық жаңалықтар »