Қазақстанда ЖИТС-тен өлім-жітім он жылда екі есеге азайған

Мамыр 15, 2022

15 мамырда, яғни мамыр айының үшінші жексенбісінде әлемде ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күні атап өтіледі. Биылғы жылғы ЮНЭЙДС ұраны: «Біздің жадымызда! Біз әрекет етеміз! Біз АИТВ індетінен көппіз!». Ұран өмірін індетке ұшыратқан адамдарды ұмытпауға, ақпараттық және профилактикалық бағдарламалар мен жобаларды белсенді іске асыруға, АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың (АӨА) олар жұқтырған індеттен құнды екенін және оларды стигмалауға және кемсітуге болмайтынын түсінуге шақырады.

Жағдайлардың басым көпшілігінде ЖИТС-тен болатын өлім (АИТВ-инфекциясының дамуының соңғы сатысы) АИТВ жұқтырған адамның мамандандырылған ем алуға мүмкіндігі болмауына байланысты туындайды. Заманауи медицина жетістіктерінің арқасында АИТВ-инфекциясы өлім санатынан созылмалы ауруға ауысты. Антиретровирустық препараттармен (АРВП) емдеуді уақытында бастап, дәрігердің барлық нұсқауларын орындай отырып, АӨА ұзақ және толыққанды өмір сүре алады. Қазіргі заманғы емдеу әдістерінің арқасында АИТВ жұқтырған адамдардың өмір сүру сапасы АИТВ-жұқпасы жоқ адамдардың өмір сүру сапасынан еш айырмашылығы жоқ.

Қазақстанда он жыл ішінде ЖИТС-тен болатын өлім-жітім екі есе азайды. Бұл көрсеткіш - АӨА диагноз қойылғаннан кейін бірден берілетін тегін антиретровирустық терапияның (АРТ) қолжетімділігін арттырудың басты нәтижесі.

- Соңғы үш жылдың ішінде халықаралық және үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен ынтымақтаса отырып, елімізде АРВ-препараттарын сатып алу бағасын айтарлықтай төмендетуге қол жеткізілді. Оның ішінде негізгі: Тенофовир - 27 рет, Эмтрицитабин - 10 рет, Эфавиренз - 9 рет. Қаржы қаражатын үнемдеу АИТВ-мен өмір сүретін адамдар үшін АРТ-мен қамтуды едәуір арттыруға мүмкіндік берді. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне қосымша емдеу тиімділігі жоғары және қауіпсіздік профилі бар 5 жаңа инновациялық АРВП енгізілді. Бүгінде 18 дәрі азаматтардың жекелеген санаттарын тегін және(немесе) жеңілдікпен амбулаториялық қамтамасыз етуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар тізбесіне кіреді, - дейді ҚР ДСМ Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының директоры Асылхан Абишев.

Жүргізілген жүйелі профилактикалық шаралардың нәтижесінде елімізде АИТВ-инфекциясының таралуы бойынша жағдай Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша шоғырланған сатыда сақталып отыр. Бір жыл ішінде тестілеу көлемі 15 пайызға артты. Есепке қою кезінде жүкті әйелдерді тестілеумен қамту 99,6% құрайды.

БҰҰ-ның 2021 жылғы Саяси декларациясының мақсаттары мен ЮНЭЙДС 95-95-95 мақсаттарын орындау шеңберінде Қазақстанда АӨА бағалау санынан 81% – ы өзінің АИТВ ахуалын біледі, оның ішінде АРТ – 79% қабылдайды, айқындалмайтын вирустық жүктемесі бар - 86% науқас.

Дүниежүзілік ЖИТС-тан қайтыс болған адамдарды еске алу күні індеттен қайтыс болғандарды еске алу, олармен ынтымақтасу, тестілеуден өту қажеттілігі туралы хабардар ету, АИТВ індеті әрқайсымызға әсер етуі ықтимал деп ойлау мақсатында өткізіледі.

Еске алу күні алғаш рет 1983 жылы АҚШ-та Сан-Францискода өтті. 1991 жылы калифорниялық суретші Фрэнк Мур ЖИТС – ке қарсы күрестің символын жасады - бұл күні індетке ұшыраған адамдармен ынтымақтастық белгісі ретінде киімге бекітілген қызыл бау тағады. Тағы бір символ – ЖИТС-тен қайтыс болғандардың есімдері жазылған квилт-жамылғы және шамдар жағу.

Бұл күндері Қазақстанның барлық өңірлерінде ЖИТС орталықтары, ҮЕҰ қызметкерлерінің, азаматтық белсенділердің қатысуымен түрлі іс-шаралар мен акциялар өтуде. Алматыда ҚДИАҒО халықаралық ұйымдар мен ҮЕҰ қатысуымен дөңгелек үстел ұйымдастырады. Сондай – ақ, Алматыда "Реванш" әлеуметтік театрының қойылымы өтеді, актерлер арасында АИТВ-мен өмір сүретін адамдар мен негізгі топтардың өкілдері бар. Елордадағы көрікті жерлер, соның ішінде Бәйтерек монументі мен Нұр-Сұлтандағы Ханшатыр сауда-ойын-сауық орталығы қызыл түспен ерекшеленеді. Облыстық спорттық турнирлер Қостанайда қоян – қолтық ұрыстан, Түркістанда футболдан, Алматы облысында волейболдан өтеді. Ашық есік күніне орай Павлодар облыстық ЖИТС орталығының дәрігерлері шақырады. Барлық өңірлерде АИТВ-ға жедел тестілеу бойынша акциялар өтеді.

барлық жаңалықтар »